Chuyển nhượng cổ phiếu bị đánh thuế, bỏ hỗ trợ lãi suất ngắn hạn, áp dụng khung giá đất mới... là những quy định được áp dụng ngay từ ngày đầu tiên của năm 2010.

1. Áp dụng 4 mức lương tối thiểu vùng cho doanh nghiệp

Từ 1/1/2010, lương tháng tối thiểu của lao động làm việc trong doanh nghiệp Nhà nước được tăng thêm 80.000-180.000 đồng so với hiện nay. Tại doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI), mức tăng thêm từ 80.000 đồng đến 140.000 đồng.

Năm 2010, dự kiến chi 22.000 tỷ đồng điều chỉnh lương tối thiểu. Ảnh: Hoàng Hà.

Theo nghị định 97 và 98 của Chính phủ, lương tối thiểu của lao động làm việc tại doanh nghiệp được chia thành 4 vùng, dựa trên mức tiền lương, tiền công và mức sống của mỗi vùng. Cụ thể, lương tháng tối thiểu của lao động làm việc tại doanh nghiệp trong nước tương ứng với 4 vùng lần lượt là 980.000 đồng; 880.000 đồng; 810.000 đồng và 730.000 đồng. Lương tháng tối thiểu của lao động làm việc tại doanh nghiệp FDI tương ứng với 4 vùng lần lượt là: 1,34 triệu đồng; 1,19 triệu đồng; 1,04 triệu đồng và 1 triệu đồng.

2. Hơn 1.000 mặt hàng được giảm thuế: Sữa, thực phẩm, gia cầm, hoa quả cùng với hơn 1.000 mặt hàng khác nhập khẩu từ Australia, New Zealand, Brunei, Myanmar và Singapore được ưu đãi thuế nhập khẩu kể từ ngày 1/1/2010. Đây là một phần của Hiệp định khu vực mậu dịch tự do ASEAN-Australia - New Zealand (gọi tắt là AANZFTA) giai đoạn 2010-2012 mà Việt Nam tham gia.

Sữa bột nguyên liệu là mặt hàng mà Việt Nam nhập khẩu chủ yếu từ New Zealand. Ảnh: Hoàng Hà.

Trong đó, thuế suất ưu đãi AANZFTA đối với gia cầm nhập khẩu là 5%; thịt trâu, bò tươi, đông lạnh 10-15%; thịt lợn tươi, đông lạnh 20-25%; phụ phẩm ăn được sau giết mổ của trâu, bò là 7-15%; phụ phẩm của gia cầm là 10-20%; cá các loại áp dụng thuế suất 20-30%; Các loại sữa có thuế suất 7-25% trứng là 7-15%; hoa các loại: 25-35% và thuốc lá có thuế suất 100%...

3. Bỏ hỗ trợ lãi suất vay ngắn hạn: Quyết định 131 hỗ trợ 4% lãi suất ngắn hạn cùng với chính sách ưu đãi về phí và thuế VAT với nhiều nhóm mặt hàng sẽ kết thúc vào 31/12/2009, sau gần một tháng tranh cãi và đốt nóng trên Nghị trường. Việc dừng hỗ trợ lãi suất ngắn hạn được giới chuyên môn đánh giá là cần thiết, nhất là trong bối cảnh thị trường ngân hàng đã ở trong tình trạng căng thẳng thanh khoản trong vòng vài ba tháng liên tiếp. Trong khi đó, tăng trưởng tín dụng cũng lên đến trên 36% trong 11 tháng đầu năm, trong khi tỷ lệ huy động chỉ tăng 26%.

Tuy nhiên, cùng với nhận định rằng nền kinh tế vẫn chưa hết khó khăn, doanh nghiệp vẫn đang ở giai đoạn "ngấm đòn” khủng hoảng, Chính phủ quyết định vẫn duy trì gói kích cầu qua lãi suất vay vốn trung hạn, dài hạn và lưu động trong năm 2010, tuy nhiên, mức hỗ trợ lãi suất giảm một nửa còn 2%.

4. Thu thuế đầu tư chứng khoán:

Sau một năm hoãn nộp nhằm kích thích thị trường chứng khoán lấy lại đà tăng trưởng, từ ngày 1/1/2010, các hoạt động đầu tư, kinh doanh chứng khoán, chuyển nhượng cổ phiếu… bắt đầu phải tính thuế thu nhập cá nhân. Nhà đầu tư được lựa chọn một trong 2 phương thức nộp thuế, gồm theo thuế suất 20% trên thu nhập tính thuế cả năm hoặc 0,1% trên giá chuyển nhượng chứng khoán từng lần. Nếu chọn cách nộp thuế theo thuế suất 20%, nhà đầu tư phải liên hệ với cơ quan thuế để đăng ký trước ngày 31/12 của năm trước (nộp theo thuế suất 0,1% thì không cần đăng ký).

Các khoản tiền lương bắt đầu đóng thuế thu nhập từ ngày 1/7. Ảnh: Hoàng Hà.

Trong trường hợp nhà đầu tư đăng ký nộp thuế theo thuế suất 20%, công ty chứng khoán tạm thu mức thuế suất 0,1% trên giá chuyển nhượng từng lần. Nhà đầu thực hiện kê khai và khấu trừ thuế tại cơ quan thuế vào cuối kỳ. Trường hợp nhà đầu tư lựa chọn mức thuế suất 0,1% trên trị giá chuyển nhượng mỗi lần, công ty chứng khoán tạm thu 0,1% trên giá chuyển nhượng từng lần.

5. Giá đất Hà Nội và TP HCM cao nhất 81 triệu đồng

Khung giá đất tại Hà Nội và TP HCM năm 2010 đồng loạt chốt ở mức trần 81 triệu đồng mỗi m2. Tuy nhiên, tùy vào vị trí, khu vực, giá đất có thể biến động theo các mức khác nhau. Tại Hà Nội, một số khu vực thuộc các quận nội thành cũ như Ba Đình, Hoàn Kiếm, Đống Đa, Hai Bà Trưng, Thanh Xuân, Tây Hồ, Cầu Giấy, Hoàng Mai, Long Biên, giá đất được điều chỉnh tăng khoảng 21% so với năm ngoái. Riêng khu vực phố Hàng Ngang, Hàng Đào có mức cao nhất 81 triệu đồng mỗi m2. Mức trần trong khung ở Hà Nội năm 2008 và 2009 là 67,5 triệu đồng mỗi m2.

Các tuyến đường trục giao thông tại Hà Nội được tăng giá đất. Ảnh: Hoàng Hà

Tại TP HCM, so với năm 2009, giá đất năm 2010, tăng từ 2.739 lên 2.890 tuyến đường, tức bổ sung thêm 151 tuyến đường vào bảng giá đất mới. Tuy nhiên, chỉ có 12 tuyến đường trên địa bàn thành phố được đề xuất tăng giá. Đó là 3 tuyến đường trên địa bàn quận 1, 6 và 8 do tiếp giáp với dự án đại lộ Đông Tây đã hoàn thành và đưa vào sử dụng trong năm 2009. Quận 12 và Bình Tân có 4 tuyến đường đã hoàn thành cơ sở hạ tầng, quận 5 có 5 tuyến đường giữ nguyên giá đất từ năm 2008 đến nay, cũng nằm trong danh sách được nâng giá trong năm 2010.

6. Cấm hút thuốc ở nhiều địa điểm công cộng

Theo kế hoạch được Thủ tướng chính phủ phê duyệt, từ ngày 1/1/2010, thuốc lá bị cấm hút triệt để tại các nơi công cộng như: lớp học, nhà trẻ, các cơ sở y tế, thư viện, rạp chiếu phim, nhà hát, nhà văn hóa, nơi có nguy cơ cháy nổ cao và trên các phương tiện giao thông công cộng. Người vi phạm sẽ bị phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền 50.000 - 100.000 đồng.

Ở một số địa điểm công cộng khác, người dân chỉ được hút thuốc lá trong những khu vực dành riêng như: nhà thi đấu thể thao, sân vận động có mái che, trung tâm triển lãm, phòng đợi nhà ga, bến xe, sân bay, bến cảng, các khu vui chơi, giải trí trong nhà, các nhà hàng, quán bar, karaoke, khách sạn, vũ trường.

Trong năm 2010 Chính phủ sẽ tiến tới cấm hút thuốc lá tại tất cả những nơi công cộng trong nhà. Năm 2007, Chính phủ cũng đã có chỉ thị xử phạt với cá nhân vi phạm quy định cấm hút thuốc lá, song thực tế nhiều người vẫn phớt lờ quy định này.

7. Toàn quốc dùng mẫu thẻ bảo hiểm y tế mới

Ông Hoàng Kiến Thiết, Trưởng ban cấp sổ thẻ, Bảo hiểm xã hội Việt Nam cho biết, điểm khác biệt căn bản với thẻ cũ là mẫu thẻ mới thể hiện quyền lợi của người bệnh (bộ mã quản lý các nhóm mới), thuộc nhóm đối tượng chi trả nào (100% hay 80%.).. Chính vì thế, nếu người dân mang thẻ bảo hiểm cũ đi khám thì bệnh viện sẽ khó xác định được người này thuộc nhóm chi trả nào.

Thẻ bảo hiểm y tế mới có một vị trí để sau này in ảnh. Khi đi khám, người dân chỉ cần mang thẻ bảo hiểm y tế mà không cần mang thêm chứng minh thư như hiện nay.

Với những người đang điều trị tại bệnh viện theo thẻ cũ, vào viện trước ngày 1/10, thẻ bảo hiểm còn giá trị sang năm 2010 thì vẫn được tiếp tục được sử dụng. Những trẻ dưới 7 tuổi mà chưa kịp làm thẻ mới thì có thể tạm dùng thẻ bệnh cũ hoặc giấy khai sinh, giấy chứng sinh để thay thế.

Bên cạnh đó, thủ tục thanh toán cũng sẽ được giản gọn. Trước đây, để được xuất viện và thanh toán tiền với bảo hiểm xã hội, trên giấy xuất viện của bệnh nhân phải có 7 chữ ký của 7 bộ phận liên quan. Từ ngày 1/1, trên giấy xuất viện chỉ còn lại 4 chữ ký.

Ngoài ra, một thay đổi lớn nữa là các trường hợp khám vượt tuyến có thể sẽ được thanh toán ngay tại nơi khám chữa bệnh chứ không phải lộn về cơ quan bảo hiểm ở địa phương để thanh toán như trước đây, giảm bớt sự phiền hà cho dân.

8. Bỏ án tử hình với 8 tội danh

Từ 1/1/2010, 8 tội sẽ không còn tiếp tục duy trì án tử hình gồm: hiếp dâm; lừa đảo chiếm đoạt tài sản; buôn lậu; làm, tàng trữ, vận chuyển, lưu hành vận chuyển tiền giả, ngân phiếu giả, công trái giả; tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy; chiếm đoạt tàu bay, tàu thủy; đưa hối hộ và hủy hoại vũ khí quân dụng, phương tiện kỹ thuật quân sự.

Những người bị tuyên hình phạt tử hình do phạm những tội trên nếu chưa thi hành án thì được chuyển xuống tù chung thân.

Như vậy, số tội danh có quy định khung hình phạt tử hình trong Bộ Luật hình sự sẽ giảm từ 29 xuống còn 21.

Cũng từ 1/1/2010, theo Luật sửa đổi bổ sung một số điều của Bộ luật hình sự, có thêm 3 tội danh trong lĩnh vực chứng khoán gồm: tội cố ý công bố thông tin sai lệch hoặc che giấu sự thật trong hoạt động chứng khoán (điều 181c); sử dụng thông tin nội bộ để mua bán chứng khoán (181b), tội thao túng giá chứng khoán (181c).

Luật sửa đổi cũng cho phép bổ sung thêm tội in, phát hành, mua bán, sử dụng trái phép hóa đơn, chứng từ thu nộp ngân sách nhà nước (điều 164a); tội vi phạm quy định về bảo quản, quản lý hóa đơn, chứng từ thu nộp ngân sách nhà nước (điều 164b)...

9. Chấm điểm mua nhà giá rẻ

Từ ngày 1/1/2010, việc xét duyệt mua, thuê, thuê mua nhà ở thu nhập thấp được thực hiện theo phương châm chấm điểm, với thang điểm tối đa là 100. Trường hợp có tổng số điểm cao hơn sẽ được ưu tiên giải quyết trước. Đối tượng chưa có nhà ở được tính 50 điểm. Các hộ gia đình, cá nhân có nhà ở bình quân dưới 5 m2 sử dụng mỗi người và diện tích đất ở thấp hơn tiêu chuẩn được chấm 30 điểm. Người có nhà ở nhưng bị Nhà nước thu hồi để phục vụ cho công tác giải phóng mặt bằng được 20 điểm. Cán bộ, công chức, viên chức Nhà nước, người lao động tự do tính 30 điểm.

Chủ sở hữu nhà thu nhập thấp chỉ được bán nhà sau 10 năm kể từ lúc ký hợp đồng mua. Ngoài ra, người mua không được cho thuê, thế chấp hoặc bán trong trường hợp chưa trả hết tiền. Trong trường họp đã trả hết tiền mua nhà, nhưng chưa đủ 10 năm kể từ thời điểm ký hợp đồng, chủ sở hữu nhà ở thu nhập thấp chỉ được bán cho cơ quan quản lý nhà ở của địa phương, chủ đầu tư dự án, hoặc đối tượng thuộc diện được mua nhà thu nhập thấp.